مدل سازی رشد توسعه شهری به وسیله خودکاره سلولی برداری

در طی چند دهه اخیر، به دلیل افزایش جمعیت و در پی آن ازدیاد شهرنشینی، مسئله گسترش و توسعه بی سامان شهرها مطرح می باشد. لزوم هدایت رشد شهرها در مسیر ساختار بهینه شهری، برنامه ریزان و مدیران را بیش از پیش به سمت توسعه سیستم های پیش بینی رشد شهری سوق می-دهد. در میان مدل های پیش بینی توسعه شهری مدل های خودکاره سلولی، به طور قابل ملاحظه ای مورد استفاده قرار گرفته اند. نتایج اعلام شده از تحقیقات اخیر حاکی از آن است که مدل متعارف خودکاره سلولی به اندازه سلول و ترکیب همسایگی حساسیت داشته و با تغییر در اندازه این پارامترها، نتایج نیز دستخوش تغییر می گردند. در این راستا مدلهای خودکاره برداری معرفی شدند که در طی دوره تکامل خود توانسته اند بر محدودیت های ذکر شده در مدل متعارف فائق آمده و به ارائه نتایج بهتر کمک نمایند. هدف از این تحقیق ارائه مدل شبیه سازی رشد شهری به وسیله خودکاره سلولی برداری، با کاربرد قطعات پارسلی کاداستری به جای ساختار رستری و همچنین امکان نمایش توسعه شهر در قالب پارسل مبنا می باشد. در این مدل ساختار همسایگی به صورت یک همسایگی شعاعی و بر اساس یک تابع وزن دار از مولفه های فاصله و مساحت کاربری ها تعریف می شود. از طرفی استفاده از مدل های خودکاره سلولی در صورتی توجیه پذیر است که قوانین همسایگی به درستی تعریف شوند. بنابراین به جهت ارزیابی صحیح تر و دقیق تر اثر همسایگی، این پارامتر در سه مولفه متمرکزسازی، وابستگی و سازگاری مورد بررسی قرار گرفته، و نحوه تعاملات کاربری ها در سه آستانه فعالیت محله ای، ناحیه ای و منطقه ای مورد ارزیابی قرار می گیرد. همچنین تناسب محیطی و میزان دسترسی فضای قابل توسعه، در قالب پارسلی، به منظور ارزیابی میزان پتاسیل هر پارسل برای کاربری های مختلف شهری محاسبه می گردد. از آنجایی که در این مدل، امکان تخصیص کاربری های مختلف شهری فراهم شده، می توان از آن در زمینه تصمیم گیری های مکانی و برنامه ریزی کاربری اراضی شهری بهره جست. مدل ارائه شده با استفاده از داده های مکانی و آماری منطقه 22 شهرداری تهران پیاده سازی شده؛ و تخصیص کاربری ها بر مبنای دو روش اولویت ارزش کاربری ها و ماکزیمم ارزش صورت می گیرد. نتایج ارائه شده نشان دهنده توانایی بالای مدل در شبیه سازی تعاملات کاربری ها و نمایش رشد شهر در یک سطح قابل قبولی از تناسب همجواریِ کاربری ها می باشد.